Pwysigrwydd dylunio sy'n canolbwyntio ar y defnyddiwr wrth ddylunio gwasanaethau mamolaeth digidol

Yn y postiad hwn, mae Anne Watkins, Sian Thomas a Sarah Aston yn trafod pwysigrwydd dylunio sy’n canolbwyntio ar y defnyddiwr a sut mae wedi’i gymhwyso i Raglen Mamolaeth Ddigidol Cymru.

Ynglŷn â'r rhaglen

Mae rhaglen Mamolaeth Ddigidol Cymru, a gynhelir gan Iechyd a Gofal Digidol Cymru, yn datblygu gwasanaeth mamolaeth ddigidol i gefnogi darparu gofal diogel ac effeithiol i bob menyw a phobl sy’n rhoi genedigaeth yng Nghymru.

Un darn o waith yw disodli nodiadau papur gyda fersiynau digidol y gellir eu cyrchu ar ddyfais fel ffôn clyfar neu gyfrifiadur. Byddai hyn yn galluogi staff clinigol i gael mynediad at y data hanfodol hyn ym mha bynnag leoliad y mae pobl yn ei fynychu a byddai'n golygu nad ydynt bellach yn gyfrifol am ddod â'r set sengl o nodiadau mamolaeth papur gyda nhw ble bynnag y maent yn mynd.

Gall symud o systemau papur i systemau digidol wella gofal cleifion, diogelwch ac effeithlonrwydd gwasanaethau - gall hefyd ddod â'r risg o allgáu digidol i’r rhai na allant ddefnyddio gwasanaethau ar-lein, nad ydynt yn gwybod sut i’w defnyddio neu na fyddant eisiau eu defnyddio.

Beth yw dylunio sy'n canolbwyntio ar y defnyddiwr (UCD)?

Mae dylunio sy'n canolbwyntio ar y defnyddiwr (UCD) yn broses sy'n gosod y bobl a fydd yn defnyddio cynnyrch neu wasanaeth wrth wraidd y daith ddylunio. Mae'n blaenoriaethu anghenion, hoffterau ac ymddygiadau defnyddwyr yn ystod y cyfnod datblygu.

Mae UCD yn cynnwys deall defnyddwyr trwy ymchwil, gan greu dyluniadau yn seiliedig ar eu hanghenion, profi'r dyluniadau hynny gyda defnyddwyr go iawn, ac yna eu mireinio yn seiliedig ar adborth.

Nod UCD yw cynhyrchu cynnyrch sy'n bodloni gofynion penodol y defnyddiwr ac sy'n mynd y tu hwnt i fod yn gynnyrch swyddogaethol yn unig i rywbeth sy'n hawdd ei ddefnyddio ac sy'n gwella eu profiad.

Pam dewis dull dylunio sy'n canolbwyntio ar y defnyddiwr?

Mae’r Strategaeth Ddigidol i Gymru, a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru yn 2021, yn nodi bod dylunio sy’n canolbwyntio ar y defnyddiwr yn hanfodol er mwyn darparu gwasanaethau mwy hygyrch a chynhwysol, gan ddileu rhwystrau sy’n atal pobl rhag cael eu trin yn gyfartal.

Mae Cymru yn wlad amrywiol, yn ddiwylliannol, yn gymdeithasol ac yn ddaearyddol. Gall cyfuniad o ddinasoedd sy’n tyfu a threfi a phentrefi gwledig, sydd weithiau’n anghysbell, effeithio’n sylweddol ar effeithiolrwydd unrhyw system gofal iechyd a herio datblygiadau digidol. Gall diffyg seilwaith technolegol a chysylltedd rhyngrwyd yn yr ardaloedd anghysbell hyn achosi cyfyngiadau i ddefnyddwyr gael mynediad at ddatrysiad mamolaeth ddigidol. Gall teithio o ardaloedd gwledig i apwyntiadau wyneb yn wyneb hefyd fod yn heriol, yn dibynnu ar gost ac argaeledd trafnidiaeth gyhoeddus neu a oes gan bobl fynediad at gar ai peidio. Trwy ymgysylltu â defnyddwyr gwasanaeth, gallwn ddeall y datrysiad digidol sydd ei angen arnynt i gefnogi'r anghenion hyn.

Mae angen inni werthfawrogi amrywiaeth cymdeithasol, diwylliannol a chrefyddol y teuluoedd rydym yn eu gwasanaethu, er mwyn darparu datrysiad sy'n hygyrch, yn reddfol ac yn hawdd i'w lywio. Mae’r arolwg tlodi ac amddifadedd ar gyfer Cymru a ryddhawyd ym mis Ionawr 2023 yn nodi bod 11% o’r boblogaeth yn wynebu amddifadedd materyddol. Mae’n bosibl bod y cymunedau hyn yn ei chael hi'n anodd cael mynediad at dechnoleg a'i defnyddio oherwydd diffyg dyfeisiau neu lythrennedd technolegol. Gall defnyddwyr wynebu rhwystrau cyfathrebu a diwylliannol, ei chael yn anodd ymgysylltu â darparwyr gofal iechyd a pheidio ag ymgysylltu â gwasanaethau.

Bydd dull dylunio sy’n canolbwyntio ar y defnyddiwr ac sy’n canolbwyntio ar gynhwysiant yn rhoi cyfle i gynnig cynnwys a gwybodaeth bersonol a fydd yn apelio i’r bobl yn y cymunedau hyn, gan wella ymgysylltiad defnyddwyr. Bydd defnyddwyr yn teimlo eu bod wedi'u grymuso i reoli eu gofal iechyd.

Drwy ddeall yr heriau a gyflwynir gan amrywiadau daearyddol ac amrywiaeth gymdeithasol, a chanolbwyntio ar bob un o’n defnyddwyr gwasanaeth, gallwn gynnig datrysiad sy’n hygyrch, yn berthnasol ac sy’n cael effaith ar ein poblogaethau amrywiol a chyfrannu at well gofal iechyd a llai o anghydraddoldebau iechyd yng Nghymru.

Sut ydych chi wedi cymhwyso dylunio sy’n canolbwyntio ar y defnyddiwr (UCD) i raglen Mamolaeth Ddigidol Cymru hyd yn hyn?

Buom yn gweithio gyda'r Ganolfan Gwasanaethau Cyhoeddus Digidol (CDPS) ar gyfer cam ymchwil cychwynnol y rhaglen Mamolaeth Ddigidol Cymru. Defnyddiwyd dull dylunio sy'n canolbwyntio ar y defnyddiwr (UCD) gennym drwy gyfathrebu â defnyddwyr gwasanaeth, eu cynnwys yn y broses ddylunio a chanolbwyntio ar anghenion defnyddwyr. Rydym am ddeall profiad menywod a allai fod â risg uwch o ganlyniadau iechyd andwyol ac sy’n fwy tebygol o brofi allgáu digidol, a bydd gwneud hyn yn ein helpu i ddechrau dod o hyd i ffyrdd o wella’r gwasanaeth cyffredinol.

Roedd cam cyntaf ein gwaith yn canolbwyntio ar ddefnyddwyr gwasanaeth sydd â risg uwch o iechyd gwael, anghydraddoldebau a/neu allgáu digidol. Nid yw lleisiau’r grwpiau poblogaeth a’r cymunedau hyn yn cael eu hystyried yn aml na’u cynrychioli’n ddigonol yn y broses ddylunio.

Rydym yn dewis mynd ati i chwilio am safbwyntiau amrywiol gan grwpiau o ddefnyddwyr nas clywir ganddynt yn aml. Mae UCD yn hanfodol ar gyfer grwpiau nas clywir ganddynt yn aml gan ei fod yn meithrin cynwysoldeb, tegwch, sensitifrwydd diwylliannol ac yn eu grymuso. Dewiswyd aelodau’r garfan o bob bwrdd iechyd yng Nghymru.

Roedd yn cynnwys menywod a phobl sy’n rhoi genedigaeth o’r grwpiau canlynol:

Du
Asiaidd
Anabl
Byw mewn amddifadedd
Byw mewn arwahanrwydd gwledig cymharol
Nid Cymraeg na Saesneg yw eu hiaith gyntaf

Mae mabwysiadu dull dylunio sy’n canolbwyntio ar y defnyddiwr wedi dangos bod gan Mamolaeth Ddigidol Cymru gyfle i gyfeirio menywod a phobl sy’n rhoi genedigaeth at ffynonellau gwybodaeth ddigidol swyddogol GIG Cymru, sy’n seiliedig ar dystiolaeth ac sydd wedi’u personoli i’w hamgylchiadau unigol. Bydd hyn yn lleihau'r siawns y bydd pobl yn ceisio gwybodaeth o ffynonellau ar-lein amgen a allai fod yn anghywir.

Yn ein blog nesaf, yr ydym yn ei ysgrifennu ar y cyd â'r CDPS, byddwn yn archwilio'r dulliau rydym wedi'u defnyddio i ymgysylltu â defnyddwyr nas clywir ganddynt yn aml, wrth archwilio'r manteision ac ymchwilio i ganfyddiadau'r ymchwil.

Beth yw’r camau nesaf ar gyfer Iechyd a Gofal Digidol Cymru (DHCW) ac UCD?

Mae dylunio sy'n canolbwyntio ar y defnyddiwr yn hanfodol i ddarparu cynhyrchion a gwasanaethau y gellir eu defnyddio. I ddyfynnu’r dylunydd cynnyrch Frank Chimero, "Mae pobl yn anwybyddu dylunio sy'n anwybyddu pobl." Gyda hynny mewn golwg, mae DHCW wedi sefydlu Gweithgor Dylunio sy'n canolbwyntio ar y defnyddiwr. Nod y grŵp yw deall yr hyn yr ydym yn ei gynnig a’n harferion UCD ar hyn o bryd yn DHCW, creu map trywydd ar gyfer Canolfan Ragoriaeth UCD yn y dyfodol, a gweithio ar draws y sefydliad i hwyluso ei weithrediad. Bydd y map trywydd yn ystyried pethau fel newidiadau diwylliannol, prosesau, safonau, offer, proffesiynau a datblygiad proffesiynol.

---

Anne Watkins, Arweinydd Gwybodeg Glinigol Mamolaeth yn DHCW

Sian Thomas, Uwch Berchennog Cyfrifol ar gyfer Mamolaeth Ddigidol Cymru yn DHCW

Sarah Aston, Uwch Swyddog Gwybodeg Glinigol Mamolaeth Arweiniol yn DHCW