Bydd darparu gofal, datblygu polisi, gweithredu a monitro, a pherfformiad y GIG i gyd yn gwella os byddant yn seiliedig ar wybodaeth o ansawdd gwell. Mae gwybodaeth o ansawdd uchel yn gofyn am ddata o ansawdd uchel.
Mae'r fenter Gwella Ansawdd Gwybodaeth (IQI) yn fecanwaith i wella ansawdd yr wybodaeth sy'n cael ei defnyddio i gefnogi gofal cleifion a mynd i'r afael â materion cydymffurfio â safonau data cenedlaethol, yn ogystal ag adolygu a datblygu'r safonau eu hunain. Yn ei dro, nod y Fenter yw mynd i'r afael â diffygion yn y data a'r wybodaeth sy'n cael eu defnyddio i gynllunio, hysbysu a monitro gweithgarwch a gwasanaethau gofal iechyd GIG Cymru.
Mae'r fenter yn gyfrifol am yrru'r gwelliannau hyn ymlaen trwy nodi blaenoriaethau cenedlaethol, ynghyd â datblygu polisïau a chynlluniau gweithredu sydd wedi'u cynllunio i ffocysu sylw ar y materion ansawdd gwybodaeth cysylltiedig ac i ddod o hyd i ddatrysiadau i achosion sylfaenol y problemau hyn. Mae'r grwpiau hyn yn cynnwys cynrychiolaeth o ystod eang o gyrff a all effeithio ar newid yn y maes hwn.
Felly, mae IQI yn fenter genedlaethol wedi’i chydlynu sy'n ceisio mynd i'r afael â materion ansawdd sy'n effeithio ar wybodaeth strategol bwysig trwy hyrwyddo dull cydweithredol sy'n gwneud y defnydd gorau o adnoddau prin i yrru gwelliannau effeithiol a gwerth chweil.
Cyhoeddir yr holl adnoddau sy'n ymwneud â'r fenter hon ar y wefan hon.
Mae gwybodaeth yn nwydd cynyddol werthfawr yn y sector gofal iechyd. Yn ogystal â'r defnydd sylfaenol amlwg o wybodaeth gofal iechyd wrth drin cleifion, ceir ystod o ddefnyddiau eilaidd hefyd, gan gynnwys gwyliadwriaeth iechyd y cyhoedd, monitro perfformiad, cynllunio/gwella gwasanaethau a chostio ariannol.
Yn amlwg, mae angen data o ansawdd uchel er mwyn cynyddu gwerth yr wybodaeth hon i'r eithaf. Mae'r awydd cynyddol am wybodaeth iechyd yn golygu bod ei hansawdd yn rhan annatod o ffurfio sylfeini cadarn ar gyfer gwneud penderfyniadau. Yn ystod adegau o lymder ariannol, mae angen i gasglu, prosesu ac adrodd data allu dangos effeithlonrwydd wrth sicrhau gwerth yn gyfnewid am fuddsoddiad sylweddol.
Gellir dadlau mai ystyriaeth bwysicach yw'r risg y mae data is-safonol yn ei pheri a'r effaith bosibl ar ganlyniadau strategol a chost ariannol, yn ogystal ag ar driniaeth cleifion yn fwy uniongyrchol. Gall risgiau clinigol sylweddol ddeillio o arferion mewnbynnu a phrosesu data sy'n ymddangos yn ddibwys.
Mae gwybodaeth o ansawdd gwael yn cael effaith negyddol ar waith y GIG a'r Grŵp Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol (Llywodraeth Cymru) ac mae'n peri risg i enw da Llywodraeth Cymru yn fwy cyffredinol. Bydd darparu gofal, datblygu polisi, gweithredu a monitro a pherfformiad y GIG i gyd yn cael eu gwella os byddant yn seiliedig ar wybodaeth o ansawdd gwell. Mae gwybodaeth o ansawdd uchel yn gofyn am ddata o ansawdd uchel.
Nod prosesau sicrhau ansawdd yw rhyng-gipio data o ansawdd is-safonol cyn eu defnyddio ar gyfer creu adroddiadau cyhoeddedig ac ystadegau cenedlaethol, ond weithiau bydd y prosesau hyn yn methu. Mae enghreifftiau diweddar o hyn wedi tynnu sylw at yr angen i ailedrych ar fecanweithiau ar gyfer sicrhau ansawdd gwybodaeth gofal iechyd ac am newid sylfaenol yn y dull o fynd i'r afael â'r materion ansawdd gwybodaeth eu hunain.
Cyhoeddwyd Cylchlythyr Iechyd Cymru (WHC 2015027)* ar 11 Mehefin 2015 sy’n cyflwyno'r fenter Gwella Ansawdd Gwybodaeth (IQI) ac sy’n hysbysu'r Gwasanaeth o'r bwriad i sefydlu grwpiau IQI i oruchwylio gwaith y rhaglen.
Yn ehangach, pwrpas y fenter IQI yw gwella ansawdd gwybodaeth.
* Sylwch mai dim ond yn Saesneg y mae'r ddogfen hon ar gael i'w gweld
Cydnabyddir y gellir defnyddio termau fel ‘ansawdd gwybodaeth’ ac ‘ansawdd data’, yn ogystal â ‘safonau gwybodaeth’ a ‘safonau data’, yn gyfnewidiol i ddisgrifio’r un pethau. Yng nghyd-destun y fenter hon, diffinnir ansawdd gwybodaeth fel mesur ansoddol o'r hyn y gellir ei ddeall o'r wybodaeth honno mewn cyd-destun penodol, yn hytrach na'r mesurau mwy meintiol y mae dangosyddion ansawdd data yn eu darparu. Mae hefyd yn wahanol i'r term ‘safonau gwybodaeth’ yn yr ystyr ei fod yn ystyried cydymffurfio â diffiniadau yn ogystal â chadernid y diffiniadau eu hunain.
Felly mae'r fenter IQI yn fecanwaith i fynd i'r afael â materion cydymffurfio â safonau yn ogystal ag adolygu a datblygu'r safonau eu hunain lle bo angen. Felly, nod y fenter IQI yw mynd i’r afael â diffygion yn y data a’r wybodaeth sy’n cael eu defnyddio i gynllunio, llywio a monitro gweithgarwch a gwasanaethau gofal iechyd GIG Cymru.
Nod clir y fenter yw gweithredu newidiadau a all wireddu'r buddion y gall gwybodaeth o ansawdd uchel eu darparu. Mae prosesau busnes gwell yn galluogi defnydd effeithlon o'r data gwerthfawr hyn trwy arbedion cost a allai fod yn sylweddol. Cydnabyddir bod cyflwyno gwybodaeth yn briodol hefyd yn hanfodol er mwyn sicrhau bod gwybodaeth yn cael ei darparu mewn ffordd sy'n ystyrlon i'w defnyddwyr.
Mae gan bob sefydliad sy’n casglu, prosesu neu’n adrodd ar wybodaeth gofal iechyd ystod o arferion da ar waith i fynd i'r afael â phroblemau ynghylch ansawdd data. Fodd bynnag, nid yw'r rhain yn cael eu cofnodi fel mater o drefn mewn polisïau a rhaglenni gwella data a gyflwynir ac a gyhoeddir yn genedlaethol. Yr her gyntaf felly yw datblygu a chyhoeddi polisïau a rhaglenni o'r fath i helpu i godi proffil ansawdd data ac i hysbysu'r holl staff sydd â rôl i'w chwarae wrth eu gwella.
Er bod ymdrechion blaenorol a pharhaus i wella ansawdd data wedi cael effaith gadarnhaol ar feysydd ffocws penodol, yn y pen draw, nid yw'r rhain wedi gallu sicrhau gwelliannau parhaus. Mae achosion o ansawdd data gwael yn amrywiol ac yn eang, ac yn aml maent wedi'u gwreiddio mewn systemau, prosesau ac arferion. Mae'r rhesymau pam nad oedd yr ymdrechion blaenorol i fynd i'r afael â'r rhain wedi gallu effeithio ar newid yr un mor gymhleth. Er bod awydd mawr o hyd i wella ansawdd data, mae diffyg perchnogaeth a chyfrifoldeb hefyd sydd wedi meithrin diwylliant o ddifaterwch ac o dderbyn data o ansawdd gwael.
Roedd yn amlwg bod dull mwy dyfeisgar yn hanfodol i lwyddiant unrhyw fenter yn y dyfodol.
Mae ymgysylltu â'r rhai sy'n gallu sicrhau newid yn allweddol i lwyddiant y fenter hon a rhaid i hyn fod wrth wraidd y fenter IQI. Bydd cefnogaeth ar lefel bwrdd yn ychwanegu rhywfaint o awdurdod ond mae effeithiolrwydd gwaith y fenter yn dibynnu yn y pen draw ar ymrwymiad gan y rhai sy'n ymwneud â hi ar bob lefel.
Yn rhy aml o lawer, ceisir gwella ansawdd data yng nghamau storio data neu adrodd y broses. Mae gan sefydliadau eisoes yr offer angenrheidiol yn lleol ac yn genedlaethol i fesur a monitro ansawdd eu data. Er mwyn gwneud cynnydd go iawn, rhaid canolbwyntio ar welliannau ar adeg mewnbynnu data, a dim ond trwy gydweithio agos o fewn a rhwng sefydliadau y gellir cyflawni hyn a chanolbwyntio ar ansawdd data a gwybodaeth o fewn y systemau TG gweithredol a ddefnyddir ledled GIG Cymru.
Yn ddelfrydol, dylid cywiro pob gwall ar unwaith, ond yn ymarferol, mae adnoddau cyfyngedig yn lleol ac yn genedlaethol yn golygu bod angen blaenoriaethu i ryw raddau. Felly, dylid canolbwyntio ymdrechion ar feysydd o bwys mawr, naill ai o ran polisi strategol (e.e. materion sy’n rhwystro sefydliadau rhag adrodd yn gywir yn erbyn mesurau perfformiad cenedlaethol), neu o ran diogelwch cleifion (e.e. cofnodi/casglu demograffeg cleifion yn gywir).
Mae rhaglenni gwaith manwl sy’n gysylltiedig â blaenoriaethau cenedlaethol yn hanfodol, felly, i lwyddiant y fenter, ac mae’r grwpiau IQI yn gyfrifol am weithredu’r rhaglenni hyn a monitro cynnydd yn eu herbyn.